Komisja Europejska wzmacnia politykę spójności

W dniu 15 lipca 2004 komisarze europejscy odpowiedzialni za politykę regionalną Jacque Barrot i Peter Balazs spotkali się z przedstawicielami biur regionalnych działajacych w Brukseli, celem zaprezentowania ram prawnych reformy polityki spójności na lata 2007-2013. Nowe rozwiązania proponują bardziej ukierunkowane i uproszczone podejście do wdrażania programów europejskich w dziedzinie rozwoju narodowego i regionalnego. Do najważniejszych elementów należy zaliczyć uproszczenie, zmniejszenie ilości priorytetów i decentralizację funduszy.

Projekt regulacji prawnych i założen Polityki Spójności jest kontynuacją i konsekwencją" III -go raportu na temat spójności gospodarczej i społecznej "Nowe partnerstwo dla spójności : konwergencja, konkurencyjność, współpraca " ( Third report on economic and social cohesion A new partnership for cohesion: convergence, competitiveness, cooperation ) oraz konferencji poświęconej polityce spójności w dn. 10-11 maja br. z udziałem przedstawicieli wszystkich krajów członkowskich.

Nowe zasady polityki spójności przyjęte przez Komisję Europejską są wskazują na konieczność ścisłego powiązania polityki spójności ze strategią lizbońską (poprawienie konkurencyjności gospodarczej UE i podniesienie wzrostu gospodarczego, uczynienie z gospodarki europejskiej gospodarki opartej na wiedzy oraz nowoczesnych technologiach informacyjnych i komunikacyjnych ICT), a także ze strategią z Goeteborga ( trwały zrównoważony rozwój i ochrona środowiska naturalnego).

Przedłożona propozycja finansowa to 336,3 mld € rozłożone na 7 lat ( 2007- 2013), co stanowi blisko 1/3 budżetu UE na następny okres programowania.

Założenia prawne bazują na dwóch elementach: regulacji generalnej i regulacji, szczegółowych dla poszczególnych źródeł finansowania: Funduszu Rozwoju Regionalnego (ERDF), , Europejskiego Funduszu Socjalnego (ESF), I Funduszu Spójności (CF).

Przyszła polityka spójności na lata 2007-2013 będzie miała trzy podstawowe priorytety:

1. 1. Cel /priorytet pierwszy, konwergencja: to wsparcie trwałego wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy w najsłabiej rozwiniętych regionach UE obejmie blisko 78% wszystkich wydatków tj. 264 mld €. Tak jak obecnie będzie ona dotyczyła tych regionów wspólnoty, w których średni dochód na mieszkańca jest niższy od 75% przeciętnego dochodu UE (w większości w nowych państwach członkowskich). Dla regionów, które na skutek efektu statystycznego lub w wyniku postępu ekonomicznego wyjdą z celu pierwszego zostaną zaproponowane preferencyjne działania finansowe o tymczasowym charakterze (phaising out). Będą one funkcjonowały do 2013 r. Podobnie jak dotychczas Fundusz Spójności będzie adresowany do krajów, gdzie PKB per capita będzie niższy od 90% średniej unijnej. Obejmie on 10 nowych krajów członkowskich, Grecję i Portugalię. Cel pierwszy będzie finansowany przez następujące fundusze :ERDF, ESF, CF.
2. 2. Cel/priorytet drugi to konkurencyjność gospodarcza regionów i wzrost zatrudnienia. Ten priorytet obejmie wszystkie regiony UE nie objęte celem pierwszym. Komisja proponuje tu dwa poziomy działania: programy narodowe i programy regionalne, których zadaniem będzie wdrażanie Europejskiej Strategii Zatrudnienia (ESZ). Na to działanie przeznaczone będzie 17 % budżetu polityki spójności tj. 57,9 mld €. Nowe programy będą finansowane wyłącznie przez ERDF.
3. 3. Cel/priorytet trzeci to współpraca regionalna/terytorialna o charakterze europejskim, na którą przeznaczone zostanie 4% funduszy tj. 13, 2 mld €. Zadaniem najważniejszym będzie wspieranie współpracy przygranicznej, współpracy ponadnarodowej i międzyregionalnej. Ma on na celu wspólne rozwiązywanie problemów w takich dziedzinach jak rozwój terenów miejskich, wiejskich i przybrzeżnych, rozwój współpracy gospodarczej MŚP. Finansowanie odbywać się będzie z ERDF. Kontynuowany będzie program URBAN+, na który będzie przeznaczone więcej środków.

Nowością w przyszłej polityce spójności będą następujące elementy:

1. 1. Stały dialog Komisji z państwami czlonkowskimi, Radą i Parlamentem Europejskim.
2. 2. Większa decentralizacja środków polegająca na przekazaniu państwom członkowskim i regionom większej odpowiedzialności z zachowaniem dotychczasowych zasad nadzoru finansowego. Zgodnie z zasadą proporcjonalności państwa członkowskie uzyskają większe możliwości kontrolne w wykorzystywaniu środków europejskich.
3. 3. Działania w ramach Funduszu Spójności w państwach członkowskich będą programowane spójnie z Funduszem Rozwoju Regionalnego. Reguły obowiązujące będą takie same dla obu programów z zastosowaniem zasady "N+ 2" również dla CF.
4. 4. W miarę możliwości programy spójności gospodarczo społecznej będą finansowane z jednego funduszu. Podobnie jak programy dotyczące rozwoju terenów wiejskich i restrukturyzacji rybołówstwa będą finansowane przez jeden fundusz.
5. 5. Regiony obarczone dodatkowymi, naturalnymi barierami rozwoju będą mogły uzyskać większe dofinansowanie europejskie.

Komisja pragnie, aby ten projekt nowych regulacji prawnych i finansowych Polityki Spójności Gospodarczej i Społecznej został przyjęty przez Radę i Parlament Europejski w 2005 roku , tak aby państwa członkowskie i regiony miały wystarczająco dużo czasu na przygotowanie nowych programów i ich wdrażanie od początku roku 2007.

Komisarz Barrot w następnym tygodniu, w Warszawie przedstawi przyszłą Politykę Spójności.

Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice