Edukacja

Województwo śląskie znajduje się wśród największych w kraju ośrodków naukowych i akademickich

Województwo Śląskie jest organem prowadzącym dla 27 jednostek. Są to: 

  • pięć placówek doskonalenia nauczycieli: Regionalne Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Katowicach, Bielsku-Białej i Częstochowie, a także Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Rybniku, wchodzący w skład Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej „WOM” w Rybniku oraz Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny „Metis” w Katowicach,
  • dwie Pedagogiczne Biblioteki Wojewódzkie: w Katowicach i Bielsku-Białej oraz Publiczna Biblioteka Pedagogiczna wchodząca w skład RODN „WOM” w Częstochowie i Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Rybniku wchodząca w skład RODNiIP „WOM” w Rybniku,
  • cztery Centra Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Województwa Śląskiego w Gliwicach, Katowicach, Raciborzu i Zabrzu oraz Regionalne Centrum Kształcenia Ustawicznego w Sosnowcu,
  • cztery Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze: w Jaworzu, Radzionkowie, Kuźni Raciborskiej i Krupskim Młynie,
  • siedem Zespołów Szkół Specjalnych: w Goczałkowicach-Zdroju, Jastrzębiu-Zdroju, Orzeszu (z dodatkową lokalizacją w Sosnowcu), Rabce-Zdroju, Kamieńcu-Zbrosławicach, Istebnej i Skoczowie,
  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Niesłyszących i Słabosłyszących im. Marii Grzegorzewskiej w Raciborzu,
  • Kolegium Pracowników Służb Społecznych w Czeladzi,
  • Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika w Chorzowie,
  • Zespół Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego im. Janusza Kusocińskiego w Raciborzu. 

Działalność placówek doskonalenia nauczycieli oraz bibliotek pedagogicznych ma na celu podnoszenie jakości nauczania w szkołach i placówkach z terenu województwa śląskiego głownie poprzez prowadzenie działań na rzecz rozwoju kompetencji zawodowych nauczycieli i innych osób odpowiedzialnych za pracę szkół i placówek oświatowych. 

Organizując i prowadząc różnorodne formy doskonalenia zawodowego nauczycieli, również kursy kwalifikacyjne, a także oferując bogaty księgozbiór i prasę specjalistyczną, placówki doskonalenia nauczycieli i biblioteki pedagogiczne stwarzają możliwości doskonalenia warsztatu pracy i umiejętności oraz podnoszenia kwalifikacji nauczycielom i doradcom metodycznym zatrudnionym w szkołach i placówkach województwa śląskiego. 

Zarówno placówki doskonalenia nauczycieli, jak i biblioteki pedagogiczne organizują i prowadzą bezpośrednie wspomaganie szkół i placówek w realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Placówki doskonalenia i biblioteki mogą również organizować i prowadzić sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli oraz dyrektorów szkół i placówek, w celu doskonalenia ich pracy, w szczególności poprzez wymianę doświadczeń. 

Podstawową misją placówek doskonalenia nauczycieli jest ciągłe wspieranie ustawicznego rozwoju zawodowego nauczycieli i pracowników oświaty. Placówki te promują innowacyjność, nowoczesne metody nauczania, techniki i technologie, nowinki edukacyjne pozostając w zgodzie z potrzebami oświatowymi regionu i według standardów, pogłębiając pasje i wytyczając nowe ścieżki. 

Specyfika Regionalnego Ośrodka Metodyczno-Edukacyjnego „Metis” w Katowicach jest pochodną wynikającą z monitorowania potrzeb nauczycieli i środowisk wychowawczych i polega na kompleksowym doskonaleniu trzech zasadniczych umiejętności: profilaktycznych, wychowawczych i doradczych. Toteż misją ośrodka jest doskonalenie kadry oświatowej województwa śląskiego w tych trzech obszarach oraz w rozwoju osobistym, ekspresji twórczej, pomocy psychologiczno-pedagogicznej i logopedycznej czy też technologii informacyjnej. 

Oferta Centrów Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Województwa Śląskiego oraz Regionalnego Centrum Kształcenia Ustawicznego adresowana jest do młodzieży i osób dorosłych pragnących uzupełnić lub uzyskać nowe kwalifikacje. Kształcenie odbywa się w systemie stacjonarnym i niestacjonarnym. W ofercie placówek znajdują się także kwalifikacyjne kursy zawodowe, pozwalające na uzyskanie kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych. W placówce sosnowieckiej ponadto organizowane są pozaszkolne formy kształcenia ustawicznego z zakresu medycyny, psychologii i terapii. 

Wśród zawodów, w jakich kształcą wymienione wyżej placówki, wymienić można: technika elektroradiologa, technika masażystę, technika farmaceutycznego, technika sterylizacji medycznej, terapeutę zajęciowego, asystentkę stomatologiczną, higienistkę stomatologiczną, opiekunkę dziecięcą, opiekuna w domu pomocy społecznej, asystenta osoby niepełnosprawnej oraz technika bezpieczeństwa i higieny pracy. 

Młodzieżowe ośrodki wychowawcze są placówkami resocjalizacyjnymi, przeznaczonymi dla dzieci i młodzieży niedostosowanej społecznie, w wieku od 13 lat do 18 lat. 

Celem ośrodków jest tworzenie właściwych dla prawidłowego rozwoju przebywających w nich dzieci i młodzieży warunków wychowawczych, kształcących i zdrowotnych oraz umożliwienie im prawidłowego rozwoju i resocjalizacji. Cele, o których mowa powyżej, realizowane są we współpracy z rodzinami wychowanków, sądami, instytucjami państwowymi i samorządowymi oraz stowarzyszeniami i innymi organizacjami społecznymi, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej placówek. 

Zespoły szkół specjalnych prowadzone przez Województwo Śląskie funkcjonują przy podmiotach leczniczych. W skład zespołów wchodzą szkoły podstawowe, licea ogólnokształcące oraz zespoły pozalekcyjnych zajęć wychowawczych, a w przypadku jednego z zespołów – branżowa szkoła I stopnia oraz szkoła specjalna przysposabiająca do pracy. Zespoły szkół specjalnych realizują zadania oświatowe skierowane do dzieci i młodzieży przewlekle chorej, niepełnosprawnej ruchowo oraz z zaburzeniami emocjonalnymi – przebywającej na leczeniu szpitalno-sanatoryjnym, a także z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim. 

Ponadto zespoły szkół specjalnych zapewniają działania opiekuńczo-wychowawcze w ramach funkcjonujących w nich Zespołów Pozalekcyjnych Zajęć Wychowawczych lub Grup Wychowawczych. 

Do Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Niesłyszących i Słabosłyszących im. Marii Grzegorzewskiej w Raciborzu przyjmowane są dzieci i młodzież posiadająca orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, na wniosek rodziców/opiekunów prawnych, na podstawie skierowania wydanego przez starostę właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. 

Ośrodek przeznaczony jest głównie dla dzieci i młodzieży z uszkodzonym narządem słuchu i mowy. Głównym zadaniem jednostki jest zapewnienie wychowankom takiego poziomu przygotowania ogólnego, zawodowego i społecznego, aby mogli samodzielnie funkcjonować w rodzinie, środowisku społecznym i zawodowym, w którym przyjdzie im żyć jako dorosłym osobom. Ośrodek realizuje zadania wychowawcze, edukacyjne, profilaktyczne i terapeutyczne, w tym wynikające z indywidualnych programów edukacyjnych realizowanych z wychowankami. Powyższe zadania są realizowane zgodnie z zasadami pedagogiki specjalnej przy wykorzystaniu metod dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych wychowanków. 

Kolegium Pracowników Służb Społecznych w Czeladzi działa pod opieką naukowo-dydaktyczną Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Kolegium kształci w zawodzie pracownik socjalny w systemie dziennym i zaocznym. Kolegium może prowadzić również, według zasad określonych w przepisach ustawy o pomocy społecznej następujące szkolenia: specjalizacyjne z zakresu organizacji pomocy społecznej, w zakresie specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny oraz dla superwizorów pracy socjalnej. Nauka w Kolegium trwa trzy lata. Słuchacze Kolegium uzyskują dyplom ukończenia Kolegium. 

Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne w Chorzowie jako placówka wychowania pozaszkolnego o charakterze ponadregionalnym, pełni szczególną rolę w kształtowaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz uzdolnień uczniów w zakresie astronomii i nauk pokrewnych. Oferuje szeroki wachlarz seansów realizowanych pod niebem planetarium oraz zajęć w stacji sejsmologicznej i meteorologicznej. Obecnie w placówce realizowany jest projekt Planetarium- Śląski Park Nauki, trwa modernizacja i rozbudowa Planetarium, w związku z czym zadania statutowe realizowane są poprzez pracę z mobilnym planetarium (zajęcia dydaktyczne i seanse dydaktyczne), a także zajęcia w ramach kół zainteresowań. 

W skład Zespołu Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego w Raciborzu wchodzi: Szkoła Podstawowa Nr 8 (obwodowa) i Liceum Ogólnokształcące Mistrzostwa Sportowego. Celem Zespołu, zgodnie ze statutem placówki, jest między innymi propagowanie i realizacja modelu wychowania opartego o idee olimpijskie i współzawodnictwa sportowego. Ponadto przygotowanie uczniów oddziałów mistrzostwa sportowego do reprezentowania Zespołu na zawodach sportowych na szczeblu miasta, powiatu, województwa i kraju. W Zespole Szkół w Raciborzu realizowane jest szkolenie sportowe

z następujących dyscyplin sportowych: lekkoatletyka, pływanie, zapasy. W 2014 roku ukończono w ZSOMS w Raciborzu budowę hali lekkoatletycznej w ramach projektu „Bliżej sportu – budowa kompleksu lekko-atletycznego przy Zespole Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego w Raciborzu”. 

Województwo Śląskie od 2009 roku realizuje „Program wspierania edukacji uzdolnionej młodzieży województwa śląskiego” w cyklu trzyletnim. 

Aktualnie stypendia przyznawane są w ramach „Programu wspierania edukacji uzdolnionej młodzieży województwa śląskiego obowiązującego od września 2018 roku do czerwca 2021”. Jego celem jest zwiększenie szans edukacyjnych młodzieży, pomoc uczniom w rozwijaniu ich uzdolnień i zainteresowań oraz stwarzanie możliwości udziału w ogólnopolskich międzynarodowych imprezach, a także stosowanie w praktyce zdobytej wiedzy. To także promocja młodzieży szczególnie uzdolnionej. Stypendium jest wyróżnieniem indywidualnym dla ucznia szkoły ponadpodstawowej, którego zainteresowania wykraczają poza obowiązujący program nauczania oraz ucznia który może poszczycić się znaczącymi osiągnięciami naukowymi, artystycznymi lub sportowymi. 

Jedną z najbardziej efektywnych form edukacji jest bezpośrednie doświadczenie. Świetnie służy temu mający już kilkunastoletnią tradycję Szczyt Młodzieży Regionalnego Trójkąta Weimarskiego. Młodzież województwa śląskiego, spotykając się z rówieśnikami z regionów partnerskich, uczy się podstaw dialogu, współpracy, a jednocześnie obserwuje, jak funkcjonuje społeczeństwo obywatelskie w krajach naszych partnerów. 

Szczyt Młodzieży Regionalnego Trójkąta Weimarskiego realizowany jest w oparciu o współpracę Województwa Śląskiego z partnerami niemieckimi i francuskimi, która realizowana jest na podstawie obecnego „Wspólnego Oświadczenia o współpracy między: Województwem Śląskim, Krajem Związkowym Północną Nadrenią-Westfalią a Regionem Hauts-de-France”, podpisanego w dniu 20 lipca 2018 roku w Lille. Współpraca wymienionych regionów określana mianem „współpracy w ramach regionalnego Trójkąta Weimarskiego" obejmuje trzy obszary priorytetowe, t.j.: 

  • spotkania ekspertów w zakresie przekształceń gospodarczych, ekologicznych, społecznych i kulturalnych z trzech regionów,
  • mobilność i zatrudnienie młodych ludzi (organizacja Szczytów Młodzieży)
  • regionalne działania w dziedzinie kultury (Kulturatrium). 

Szczyty Młodzieży odbywają się począwszy od 2000 roku corocznie naprzemiennie w jednym z trzech regionów partnerskich. Te cieszące się niezmiennie dużym zainteresowaniem spotkania są okazją rozwijania dialogu z rówieśnikami z regionów partnerskich i współpracy młodego pokolenia. W ramach tygodniowego programu Szczytu mają miejsce warsztaty i spotkania z ekspertami oraz debata z szefami regionów na tematy nurtujące młodych Europejczyków. 

W roku 2017 został powołany przez Zarząd Województwa Śląskiego Młodzieżowy Sejmik Województwa Śląskiego. 

Młodzieżowy Sejmik ma charakter wnioskodawczy i opiniująco-doradczy dla samorządu województwa śląskiego; jest ciałem apartyjnym składającym się z 58 młodzieżowych radnych; funkcjonuje głównie w celu reprezentowania interesów najmłodszych mieszkańców województwa śląskiego wobec władz samorządowych oraz rozwoju partycypacji dzieci i młodzieży w życiu województwa, a także zwiększenia aktywności społecznej i obywatelskiej młodzieży i integracji środowisk młodzieżowych. 

(aktualizacja: listopad 2019)

Linki do stron zewnętrznych
Platforma cyfrowa - Edukacja Regionalna Województwo Śląskie „Eduś”
Wojewódzkie placówki oświatowe