W otwarciu wydarzenia „Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji - jak instrumenty dłużne i usługi doradcze mogą przyspieszyć sprawiedliwą transformację” uczestniczyła wicemarszałek Anna Jedynak. Obecni byli ponadto: Adam Guiborge-Czetwertyński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Jerzy Buzek, poseł do PE.

„Fundusz Sprawiedliwej Transformacji to dla nas szansa i wyzwanie, przez ostatnie dwa lata dyskutowaliśmy z przedsiębiorcami i z samorządowcami, żeby skutecznie wesprzeć ich w tym procesie. Naszym celem jest rozwój regionu w oparciu o innowacje, a te 2 mld euro w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji pozwolą nam wykonać kolejny krok w stronę zielonej gospodarki. Co ważne, ten fundusz będzie zarządzany z poziomu regionu” – tłumaczyła Anna Jedynak, wicemarszałek województwa śląskiego.

Głównym tematem debaty było to, jak instrumenty EBI oraz Komisji Europejskiej mogą uzupełnić wsparcie z programów regionalnych i wesprzeć sprawiedliwą transformację w regionach górniczych. Finansowanie to może wspierać inwestycje publiczne i prywatne w regionach, które najsilniej odczuwają skutki trwającego w Europie procesu przechodzenia na model gospodarki neutralnej dla klimatu.

„Zwykle mówimy o Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, ale jest cały Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji w ramach instrumentów dłużnych i dzięki niemu możemy zwielokrotnić środki skierowane na ten cel. Muzeum Śląskie jest idealnym przykładem na to, jak pracują i jakie korzyści niosą fundusze europejskie. Polska otrzyma 20 proc. unijnej puli na ten cel i duża część tych środków trafi do województwa śląskiego” – mówił poseł do Parlamentu Europejskiego, Jerzy Buzek.

Z uczestnikami połączyła się online Elisa Ferreira, komisarz UE ds. spójności i reform, która w trakcie swego przemówienia podkreśliła, że Polska jest jednym z najbardziej wysokoemisyjnych krajów w Europie, co stawia nasz kraj na czele trwającej rewolucji energetycznej i klimatycznej. Właśnie dlatego otrzymaliśmy najwyższy odsetek wsparcia w ramach Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji. Śląskie jest jednym z tych regionów, które są szczególnie podatne na zagrożenia, tłumaczyła Elisa Ferreira.

Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji jest jednym z kluczowych elementów Europejskiego Zielonego Ładu czyli unijnego planu osiągnięcia neutralności klimatycznej Europy do 2050 roku. Mechanizm ten składa się ze środków bezzwrotnych (dotacji) z I Filaru, czyli Funduszu Sprawiedliwej Transformacji, ale również z instrumentów zwrotnych oraz łączonych, tj. II Filaru – komponentu sprawiedliwej transformacji w ramach InvestEU oraz III Filaru – instrumentu pożyczkowego dla sektora publicznego. Instrumenty wsparte są szeroką ofertą doradczą.

W ramach Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji, Komisja Europejska udziela wsparcia państwom członkowskim, które zidentyfikowały terytoria, które są dotknięte lub w najbliższym czasie odczują skutki transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji jest pierwszym filarem tego mechanizmu i wspiera dywersyfikację gospodarczą i rekonwersję obszarów objętych transformacją poprzez np. podnoszenie i zmianę kwalifikacji pracowników, inwestycje w małe i średnie przedsiębiorstwa, tworzenie nowych firm, badania naukowe i innowacje, poprawę środowiska, inwestycje w czystą energię, pomoc w poszukiwaniu pracy, a także przekształcenie istniejących instalacji wysokoemisyjnych.