Mieszkańcy województwa śląskiego mogą od 14 sierpnia do 3 września 2025 roku wziąć udział w konsultacjach społecznych nad pierwszym w Polsce Regionalnym Planem Adaptacji do zmian klimatu, który został opracowany dla tego województwa. Plan wskazuje, jak region powinien przygotować się na wyzwania związane z kryzysem klimatycznym, a jego skuteczność – jak zaznaczono podczas briefingu prasowego w Czechowicach-Dziedzicach – zależy od aktywnego udziału społeczności lokalnych na każdym etapie jego tworzenia i wdrażania.

Plan ma na celu przygotowanie województwa, samorządów lokalnych i mieszkańców regionu do podejmowania skutecznych działań adaptacyjnych, ograniczenia wrażliwości regionu na skutki zmian klimatu oraz wzmocnienia jego zdolności do radzenia sobie z wyzwaniami klimatycznymi. Dokument uzupełnia „Strategię Rozwoju Województwa Śląskiego – Śląskie 2030. Zielone Śląskie”, rozszerzając ją o kwestie związane z klimatem i adaptacją do jego zmian.

Podczas spotkania w Centrum Ekologii i Zieleni w Czechowicach-Dziedzicach, podkreślano znaczenie aktywnego włączania społeczności lokalnych w procesy decyzyjne dotyczące klimatu, a także wielowymiarowego charakteru działań. Sama lokalizacja wydarzenia miała symboliczny wymiar – CEiZ to ośrodek, który w wyjątkowy sposób łączy funkcje informacyjne, doradcze i edukacyjne z utrzymaniowymi. Jego misją jest przekładanie wiedzy i idei na konkretne, praktyczne działania – od projektów opartych na naturze po realizacje infrastrukturalne.

– Zmiany klimatu wymagają kompleksowego podejścia – zarówno działań twardych – infrastrukturalnych, jak i miękkich – edukacyjnych i społecznych. Samorząd Województwa Śląskiego podejmując działania w obszarze ochrony środowiska skupia się na wieloaspektowym charakterze tych projektów. Taki też jest Regionalny Plan Adaptacji do zmian klimatu, który pełni rolę wspierającą działania adaptacyjne podejmowane przez samorządy lokalne, a Samorząd Województwa może koordynować te działania, co całościowo daje największą szansę na budowanie regionu odpornego i przyjaznego do życia. To plan tworzony wspólnie – przez samorząd województwa, lokalne gminy, instytucje i mieszkańców. Już sama Diagnoza RPA pokazała, ze nasze województwo nie jest jednolite pod względem wrażliwości na zmiany klimatu, każdy subregion ma swoją specyfikę. Czechowice-Dziedzice to miasto, które zawczasu zaplanowało i zrealizowało inwestycje w błękitno-zieloną infrastrukturę, niwelujące skutki choćby gwałtownych opadów – szczególnie dotkliwych w południowej części regionu – powiedział Jacek Jarco, Przewodniczący Sejmiku Województwa Śląskiego.

Jak powstawał RPA?

Przygotowanie dokumentu zostało powierzone przez Samorząd Województwa Śląskiego ekspertom z Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego (IOŚ-PIB). Jego tworzenie miało charakter partycypacyjny przy współudziale licznych samorządów lokalnych, organizacji i samych mieszkańców regionu. W tym Czechowic-Dziedzic.

- W Czechowicach-Dziedzicach od kilku lat konsekwentnie realizujemy szereg działań inwestycyjnych oraz edukacyjnych z zakresu błękitno-zielonej infrastruktury. To kompleksowe podejście łączy adaptację do zmian klimatu z mitygacją ich skutków i odpowiada na realne problemy, z jakimi mierzy się nasza gmina. Budujemy zbiorniki retencyjne, tworzymy ogrody deszczowe, sadzimy nowe drzewa i rozwijamy tereny zielone. Rozpoczęliśmy także nowe projekty związane z odbetonowaniem przestrzeni miejskiej, aby przywracać jej naturalny charakter i lepiej chronić mieszkańców przed skutkami upałów. Woda jest dobrem wspólnym, które musimy chronić – dlatego naszym priorytetem jest jej zatrzymywanie i retencjonowanie. Dzięki temu zwiększamy odporność miasta na susze, intensywne opady i fale upałów, a jednocześnie tworzymy przestrzeń bardziej zieloną, przyjazną dla mieszkańców – podkreśla dr Marian Błachut, Burmistrz Czechowic-Dziedzic.

Lokalne działania poszczególnych samorządów wpisują się w szerszy kontekst adaptacji klimatycznej w całym regionie. W dokumencie wskazano trzy główne priorytety adaptacyjne regionu: zapewnienie bezpieczeństwa, rozwój błękitno-zielonej infrastruktury oraz budowanie świadomości klimatycznej i współpracy międzysektorowej. Wyznaczono też konkretne cele strategiczne, operacyjne i 37 kierunków działań, które mają pomóc w zwiększeniu odporności regionu na skutki takich zjawisk jak fale upałów, intensywne opady, susze, powodzie czy gwałtowne zmiany sezonowe.

- Przystępując do prac, wyznaczyliśmy sobie jasny cel: w 2035 roku województwo śląskie ma być regionem dobrze przygotowanym na zmiany klimatu – bezpiecznym, przyjaznym do życia, świadomym, odpornym i współpracującym. Opracowany plan jest konkretnym krokiem w realizacji tej wizji – mówi dr Agnieszka Kuśmierz z IOŚ-PIB, kierownik zespołu opracowującego dokument.

RPA podkreśla, że adaptacja do zmian klimatu to nie tylko obowiązek władz, ale też szansa dla społeczności i lokalnej gospodarki. Przewidziane działania pozwolą m.in. na poprawę jakości życia mieszkańców, rozwój gospodarki niskoemisyjnej, lepsze zarządzanie zasobami wodnymi i energetycznymi oraz ochronę ekosystemów.

Jak zgłaszać uwagi?

Z treścią projektu Regionalnego Planu Adaptacji do zmian klimatu dla Województwa Śląskiego można się zapoznać w Biuletynie Informacji Publicznej oraz w zakładce Konsultacje społeczne. Uwagi i propozycje działań adaptacyjnych należy zgłaszać wyłącznie na Formularzu uwag:

• w formie pisemnej – na adres: Departament Projektów Regionalnych, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, ul. Ligonia 46, 40-037 Katowice lub w Kancelarii Ogólnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego (w godzinach pracy Urzędu);
• za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres: klimat@slaskie.pl;
• za pośrednictwem Elektronicznej Platformy Usług Administracji Publicznej ePUAP lub za pośrednictwem platformy e-Doręczenia;
• ustnie – w Departamencie Projektów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, al. Korfantego 83, 40-161 Katowice pok. 101 (w godzinach pracy Urzędu).

Dlaczego warto wziąć udział?

Konsultacje społeczne projektu Regionalnego Planu Adaptacji do zmian klimatu to realna szansa na wpływ na kształt dokumentu, który będzie miał bezpośrednie przełożenie na codzienne życie mieszkańców regionu. Plan dotyczy tak istotnych kwestii jak bezpieczeństwo w czasie ekstremalnych zjawisk pogodowych, dostęp do wody, rozwój zielonej infrastruktury w miastach, zdrowie publiczne czy odporność lokalnej gospodarki. Zgłoszone uwagi i opinie pomogą lepiej dopasować działania do lokalnych potrzeb – zarówno w dużych aglomeracjach, jak i w mniejszych miejscowościach. Udział w konsultacjach to możliwość współtworzenia rozwiązań, które będą wdrażane w najbliższych latach – w miejscu, w którym mieszkamy, pracujemy i żyjemy. Zachęcamy do aktywnego udziału!