Edukacja

Województwo śląskie znajduje się wśród największych w kraju ośrodków naukowych i akademickich

Województwo Śląskie jest organem prowadzącym dla 26 jednostek: 

  • pięć placówek doskonalenia nauczycieli: Regionalne Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Katowicach, Bielsku-Białej i Częstochowie, a także Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Rybniku, wchodzący w skład Regionalnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli i Informacji Pedagogicznej „WOM” w Rybniku oraz Regionalny Ośrodek Metodyczno-Edukacyjny „Metis” w Katowicach,
  • dwie Pedagogiczne Biblioteki Wojewódzkie: w Katowicach i Bielsku-Białej oraz Publiczna Biblioteka Pedagogiczna wchodząca w skład RODN „WOM” w Częstochowie i Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka w Rybniku wchodząca w skład RODNiIP „WOM” w Rybniku,
  • cztery Centra Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Województwa Śląskiego w Gliwicach, Katowicach, Raciborzu i Zabrzu oraz Regionalne Centrum Kształcenia Ustawicznego w Sosnowcu,
  • cztery Młodzieżowe Ośrodki Wychowawcze: w Jaworzu, Radzionkowie, Kuźni Raciborskiej i Krupskim Młynie,
  • siedem Zespołów Szkół Specjalnych: w Goczałkowicach-Zdroju, Jastrzębiu-Zdroju, Orzeszu (z dodatkową lokalizacją w Sosnowcu), Rabce-Zdroju, Kamieńcu-Zbrosławicach, Istebnej i Skoczowie,
  • Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy dla Niesłyszących i Słabosłyszących im. Marii Grzegorzewskiej w Raciborzu,
  • Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika w Chorzowie,
  • Zespół Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego im. Janusza Kusocińskiego w Raciborzu. 

Działalność placówek doskonalenia nauczycieli oraz bibliotek pedagogicznych ma na celu podnoszenie jakości nauczania w szkołach i placówkach z terenu województwa śląskiego głownie poprzez prowadzenie działań na rzecz rozwoju kompetencji zawodowych nauczycieli i innych osób odpowiedzialnych za pracę szkół i placówek oświatowych. 

Organizując i prowadząc różnorodne formy doskonalenia zawodowego nauczycieli, również kursy kwalifikacyjne, a także oferując bogaty księgozbiór i prasę specjalistyczną, placówki doskonalenia nauczycieli i biblioteki pedagogiczne stwarzają możliwości doskonalenia warsztatu pracy i umiejętności oraz podnoszenia kwalifikacji nauczycielom zatrudnionym w szkołach i placówkach województwa śląskiego. 

Zarówno placówki doskonalenia nauczycieli, jak i biblioteki pedagogiczne organizują i prowadzą bezpośrednie wspomaganie szkół i placówek w realizacji zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Placówki doskonalenia i biblioteki mogą również organizować i prowadzić sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli oraz dyrektorów szkół i placówek, w celu doskonalenia ich pracy, w szczególności poprzez wymianę doświadczeń. W placówkach doskonalenia nauczycieli zatrudnieni są nauczyciele-doradcy metodyczni wspomagający nauczycieli na powierzonym przez Śląskiego Kuratora Oświaty terenie. 

Podstawową misją placówek doskonalenia nauczycieli jest ciągłe wspieranie ustawicznego rozwoju zawodowego nauczycieli. Placówki te promują innowacyjność, nowoczesne metody nauczania, techniki i technologie, nowinki edukacyjne pozostając w zgodzie z potrzebami oświatowymi regionu i według standardów, pogłębiając pasje i wytyczając nowe ścieżki. 

Oferta Centrów Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Województwa Śląskiego oraz Regionalnego Centrum Kształcenia Ustawicznego adresowana jest do młodzieży i osób dorosłych pragnących uzupełnić lub uzyskać nowe kwalifikacje. Kształcenie odbywa się w systemie stacjonarnym i niestacjonarnym. W ofercie placówek znajdują się także kwalifikacyjne kursy zawodowe, pozwalające na uzyskanie kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych. W placówce sosnowieckiej ponadto organizowane są pozaszkolne formy kształcenia ustawicznego z zakresu medycyny, psychologii i terapii. 

Wśród zawodów, w jakich kształcą wymienione wyżej placówki, wymienić można: technika elektroradiologa, technika masażystę, technika farmaceutycznego, technika sterylizacji medycznej, terapeutę zajęciowego, asystentkę stomatologiczną, higienistkę stomatologiczną, opiekunkę dziecięcą, opiekuna w domu pomocy społecznej, asystenta osoby niepełnosprawnej oraz podologa. 

Młodzieżowe ośrodki wychowawcze są placówkami resocjalizacyjnymi, przeznaczonymi dla dzieci i młodzieży niedostosowanej społecznie wymagającej stosowania specjalnej organizacji nauki, metod pracy, wychowania i resocjalizacji. Do ich zadań należy eliminowanie przejawów niedostosowania społecznego i przygotowanie wychowanków do samodzielnego i odpowiedzialnego życia po opuszczeniu ośrodka, zgodnego z obowiązującymi normami społecznymi i prawnymi. Do ośrodków przyjmowani są nieletni, wobec których sąd rodzinny zastosował środek wychowawczy w postaci umieszczenia w ośrodku. Ich celem jest tworzenie właściwych dla prawidłowego rozwoju, przebywających w nich dzieci i młodzieży, warunków wychowawczych, kształcących i zdrowotnych oraz umożliwienie ich resocjalizacji. Cele, o których mowa powyżej, realizowane są we współpracy z rodzinami wychowanków, sądami, instytucjami państwowymi i samorządowymi oraz stowarzyszeniami i innymi organizacjami społecznymi, których celem statutowym jest działalność wychowawcza lub rozszerzanie oraz wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej placówek.

Zespoły szkół specjalnych prowadzone przez Województwo Śląskie funkcjonują przy podmiotach leczniczych. W skład zespołów wchodzą szkoły podstawowe, licea ogólnokształcące oraz zespoły pozalekcyjnych zajęć wychowawczych, a w przypadku jednego z zespołów – branżowa szkoła I stopnia oraz szkoła specjalna przysposabiająca do pracy. Zespoły szkół specjalnych realizują zadania oświatowe skierowane do dzieci i młodzieży przewlekle chorej, niepełnosprawnej ruchowo oraz z zaburzeniami emocjonalnymi – przebywającej na leczeniu szpitalno-sanatoryjnym, a także z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim. 

Ponadto zespoły szkół specjalnych zapewniają działania opiekuńczo-wychowawcze w ramach funkcjonujących w nich Zespołów Pozalekcyjnych Zajęć Wychowawczych lub Grup Wychowawczych. 

Do Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Niesłyszących i Słabosłyszących im. Marii Grzegorzewskiej w Raciborzu przyjmowane są dzieci i młodzież posiadająca orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, na wniosek rodziców/opiekunów prawnych, na podstawie skierowania wydanego przez starostę właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka. 

Ośrodek przeznaczony jest głównie dla dzieci i młodzieży z uszkodzonym narządem słuchu i mowy. Głównym zadaniem jednostki jest zapewnienie wychowankom takiego poziomu przygotowania ogólnego, zawodowego i społecznego, aby mogli samodzielnie funkcjonować w rodzinie, środowisku społecznym i zawodowym, w którym przyjdzie im żyć jako dorosłym osobom. Ośrodek realizuje zadania wychowawcze, edukacyjne, profilaktyczne i terapeutyczne, w tym wynikające z indywidualnych programów edukacyjnych realizowanych z wychowankami. Powyższe zadania są realizowane zgodnie z zasadami pedagogiki specjalnej przy wykorzystaniu metod dostosowanych do indywidualnych potrzeb edukacyjnych wychowanków. 

Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne w Chorzowie jako placówka wychowania pozaszkolnego o charakterze ponadregionalnym, pełni szczególną rolę w kształtowaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz uzdolnień uczniów w zakresie astronomii i nauk pokrewnych. Oferuje szeroki wachlarz seansów realizowanych pod niebem planetarium oraz zajęć w stacji sejsmologicznej i meteorologicznej. Obecnie w placówce realizowany jest projekt Planetarium- Śląski Park Nauki, trwa modernizacja i rozbudowa Planetarium, w związku z czym zadania statutowe realizowane są poprzez pracę z mobilnym planetarium (zajęcia dydaktyczne i seanse dydaktyczne), a także zajęcia w ramach kół zainteresowań. 

W skład Zespołu Szkół Ogólnokształcących Mistrzostwa Sportowego im. Janusza Kusocińskiego w Raciborzu wchodzi: Szkoła Podstawowa Nr 8 (obwodowa) i Liceum Ogólnokształcące Mistrzostwa Sportowego.  W placówce kształcą się uczniowie w oddziałach ogólnych i oddziałach mistrzostwa sportowego (pływanie, zapasy i lekka atletyka). Dodatkowo w Liceum w oddziałach ogólnych prowadzone jest kształcenie o profilu straży granicznej, natomiast w oddziałach mistrzostwa sportowego szkolenie sportowe z zakresu piłki nożnej. Celem Zespołu, zgodnie ze statutem placówki, jest między innymi propagowanie i realizowanie modelu wychowania opartego o idee olimpijskie i współzawodnictwa sportowego. Ponadto przygotowanie uczniów oddziałów mistrzostwa sportowego do reprezentowania Zespołu na zawodach sportowych na szczeblu miasta, powiatu, województwa i kraju.

Jedną z najbardziej efektywnych form edukacji jest bezpośrednie doświadczenie. Świetnie służy temu mający już kilkunastoletnią tradycję Szczyt Młodzieży Regionalnego Trójkąta Weimarskiego. Młodzież województwa śląskiego, spotykając się z rówieśnikami z regionów partnerskich, uczy się podstaw dialogu, współpracy, a jednocześnie obserwuje, jak funkcjonuje społeczeństwo obywatelskie w krajach naszych partnerów. 

Szczyt Młodzieży Regionalnego Trójkąta Weimarskiego realizowany jest w oparciu o współpracę Województwa Śląskiego z partnerami niemieckimi i francuskimi, która realizowana jest na podstawie obecnego „Wspólnego Oświadczenia o współpracy między: Województwem Śląskim, Krajem Związkowym Północną Nadrenią-Westfalią a Regionem Hauts-de-France”, podpisanego w dniu 20 lipca 2018 roku w Lille. Współpraca wymienionych regionów określana mianem „współpracy w ramach regionalnego Trójkąta Weimarskiego" obejmuje trzy obszary priorytetowe, t.j.: 

  • spotkania ekspertów w zakresie przekształceń gospodarczych, ekologicznych, społecznych i kulturalnych z trzech regionów,
  • mobilność i zatrudnienie młodych ludzi (organizacja Szczytów Młodzieży)
  • regionalne działania w dziedzinie kultury (Kulturatrium). 

Szczyty Młodzieży odbywają się począwszy od 2000 roku corocznie naprzemiennie w jednym z trzech regionów partnerskich. Te cieszące się niezmiennie dużym zainteresowaniem spotkania są okazją rozwijania dialogu z rówieśnikami z regionów partnerskich i współpracy młodego pokolenia. W ramach tygodniowego programu Szczytu mają miejsce warsztaty i spotkania z ekspertami oraz debata z szefami regionów na tematy nurtujące młodych Europejczyków. 

W roku 2017 został powołany przez Zarząd Województwa Śląskiego Młodzieżowy Sejmik Województwa Śląskiego. 

Młodzieżowy Sejmik ma charakter wnioskodawczy i opiniująco-doradczy dla samorządu województwa śląskiego, jest ciałem apartyjnym składającym się z 45 młodzieżowych radnych, funkcjonuje głównie w celu reprezentowania interesów najmłodszych mieszkańców województwa śląskiego wobec władz samorządowych oraz rozwoju partycypacji dzieci i młodzieży w życiu województwa, a także zwiększenia aktywności społecznej i obywatelskiej młodzieży i integracji środowisk młodzieżowych.  

(aktualizacja: październik 2023)

Linki do stron zewnętrznych
Platforma cyfrowa - Edukacja Regionalna Województwo Śląskie „Eduś”
Wojewódzkie placówki oświatowe